A MAN IS SHOT : HE FALLS
3 maart 2007 - Het Joods Historisch Museum
contrasteert de oorlogsfoto’s van Robert Capa met de portretten
van Eva Besnyö, die opgroeide in dezelfde straat in Boedapest.
THE ATTACK BEGINS : A MAN IS SHOT : HE FALLS. Aldus het bijschrift
bij een foto die in december 1938 werd geplaatst in het tijdschrift
Picture Post, waarin Robert Capa werd aangekondigd als de grootste
oorlogsfotograaf ter wereld.
Capa is inderdaad vooral bekend als fotograaf die de gruwelen van
de oorlog heeft vastgelegd. Toch zijn zijn foto’s eerder mooi
dan gruwelijk. De onderwerpen zijn soms akelig, maar worden op een
terloopse en enigszins onwerkelijke manier vastgelegd.
Een goed voorbeeld is de foto van enkele Franse vissers die op
Omaha Beach staan te kijken naar een stapel lijken, Amerikaanse
soldaten die zijn gesneuveld tijdens de geallieerde invasie. Op
de achtergrond staan een paar amfibivoertuigen, in de lucht hangen
glimmende zeppelins.
Vlak na de bevrijding was Capa enige tijd in Amsterdam en fotografeerde
hij de familie Goldstein in hun huis aan de Nieuwe Uilenburgerstraat.
De familie moest leven van een maaltijd per dag, maar ook hier wist
Capa iets moois van te maken.
De esthetische foto’s passen wel bij het romantische beeld
dat Capa had van de oorlog. Hij wilde zijn leven alleen op het spel
zetten voor het verslaan van oorlogen waarbij hij de ene partij
liefhad en de andere haatte, zo vermeldt een begeleidende tekst
op de tentoonstelling.
In 1954 overleed hij nadat hij op een mijn was gestapt in Indochina,
waar de Fransen bezig waren met de aanloop naar de Vietnamoorlog.
Na de tentoonstelling van Capa vergt het enige aanpassing om de
foto’s van Eva Besnyö te zien, die wat alledaagsere thema’s
behandelen. Besnyö groeide op in dezelfde straat in Boedapest
als Capa, met wie ze ook bevriend was.
In 1932 verhuisde Besnyö naar Amsterdam. Tijdens de bezetting
maakte ze foto’s voor de Persoonsbewijzencentrale. Later werd
ze actief bij de Dolle Mina’s.
Een deel van haar tijd lijkt ze actief te zijn geweest als een
soort societyfotograaf voor de culturele elite in Amsterdam, Bergen,
Berlijn en Parijs. Op de tentoonstelling zijn veel portretten te
zien van actrices en kunstenaars.
De mooiste zijn misschien wel die van haarzelf - zowel zelfportretten
als foto’s die door anderen zijn gemaakt. Al was het maar
vanwege haar fantastische kapsel.
Naast de portretfoto’s heeft Besnyö ook veel foto’s
gemaakt van stoer Nederland: treinen, schepen, de aanleg van de
Afsluitdijk en de Fokkerfabriek in Amsterdam Noord.
Ter gelegenheid van de Besnyötentoonstelling is een uitgebreide
catalogus uitgebracht. Deze heeft als bijkomend voordeel dat je
ook ziet hoe sommige foto’s in de praktijk werden gebruikt,
bijvoorbeeld voor kinderpostzegels, voor de hoes van het singeltje
‘Wandering Gypsy’ en voor reclamecampagnes.
Openingstijden.
Catalogus 35 euro, verkrijgbaar in de museumwinkel. Foto boven:
Robert Capa, Kinderen spelen in voor brandhout gesloopte woning
(aan de Nieuwe Uilenburgerstraat), juni/juli 1945. Foto onder: John
Fernhout, Eva Besnyö, 1933/1934, Bergen.
Nieuws uit Amsterdam ontvangen? Klik
hier
|