Sinterklaas overleeft controverses
6 december 2008 - Ondanks een brief waarin wordt gedreigd met brandstichting, antiracistisch theater, een taboe op kruizen en angst voor lastige Marokkaanse jongeren lijkt Sinterklaas zijn bezoek aan Amsterdam zonder kleerscheuren te hebben doorstaan. Ondertussen maken allochtonen in Antwerpen vriendelijk grapjes met Sinterklaas.
Op 3 april lanceerde Rita Verdonk haar partij Trots op Nederland met een aanval op de 'weg-met-ons stroming'. "Ze stellen ons Sinterklaasfeest ter discussie en willen overal slavernijmonumenten om ons slecht af te schilderen".
Sinds haar toespraak lijkt de kritiek op het racistische karakter van de rol van Zwarte Piet alleen maar te zijn toegenomen. Dieptepunt is het dreigement om brand te stichten op een aantal scholen in Zuidoost. De schoolleiding was verbaasd over de dreigementen, aangezien men sinds 1999 als een 'Sinterklaascode' heeft die voorschrijft dat er wordt gewerkt met gekleurde Pieten en dat Piet geen 'knecht' wordt genoemd. Kinderen zingen 'Zijn Piet staat te lachen'.
Eerder deze week meldde het AD al dat Sinterklaas zich in Amsterdam laat beschermen door Marokkaanse Pieten.
Ook in andere Europese landen heeft Sinterklaas 'sinistere hulpjes', zo merkte der Spiegel onlangs op. In Duitsland hebben ze Knecht Ruprecht, in Oostenrijk de gehoornde duivel Krampus en in Frankrijk Père Fouettard. "Meedogenloos allemaal. Maar in geen enkel land is het verhaal van Sint's duistere handlanger zo bizar als in Nederland, het land van Zwarte Piet".
Men neemt aan dat Zwarte Piet rond 1850 is bedacht door de Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman, die een geïllustreerd kinderboek maakte over Sinterklaas. Zijn boek is voor zover bekend de vroegste beschrijving van de moderne Sinterklaastraditie, met aspecten als zijn aankomst per stoomboot en de zak en roe van Zwarte Piet.
Afgelopen week ging een kritisch toneelstuk over de rol van Zwarte Piet in première in Zuidoost, met enthousiaste reacties van het Surinaamse, Antilliaanse en Afrikaanse publiek. In een opiniestuk in NRC Handelsblad stelt Anil Ramdas echter dat zulke aanvallen op de Sinterklaastraditie blanke kiezers alleen maar in de armen van Verdonk drijven.
In dezelfde krant bekritiseerde journalist Herman Vuisje de stad Amsterdam omdat ze in 2006 de kruizen heeft verwijderd van het kostuum van Sinterklaas. Het kruis op zijn mijter werd vervangen door drie Andreaskruizen, het wapen van Amsterdam (op zich misschien toepasselijk, aangezien Sint Nicolaas ook de beschermheilige van Amsterdam is).
Naar verluidt heeft stadssint Dries Zee gezegd dat het op zijn plaats was om de kruizen te verwijderen, aangezien Amsterdam een multiculturele stad is. "Als ik het Damrak oprij, zie ik een zee van hoofdzakelijk donkere gezichtjes". Overigens wijst Vuisje erop dat het in het verleden vooral de protestanten waren die bezwaar maakten tegen de katholieke symbolen van Sinterklaas.
Ondertussen waren de Nederlandse Sinterklaascontroverses reden voor Steven De Foer van de Belgische krant de Standaard om Sinterklaas en twee Zwarte Pieten te vergezellen tijdens een bezoek aan een multiculturele wijk in Antwerpen. "Zou het er hier in Antwerpen ook toegaan zoals in Amsterdam?"
Blijkbaar niet. "Waar Sinterklaas ook maar verschijnt, zie ik niets dan blije gezichten - wit, zwart of bruin. De kinderen, maar ook hun ouders of grootouders. Het is een vreemd zicht, de bisschop van Myra omringd door mediterrane vrouwen met hoofddoeken".
"Moderner geklede jonge vrouwen laten zich vlot ondervragen: ze zijn allemaal heel braaf geweest, zeggen ze, echt waar, maar hun gegiechel doet twijfels rijzen over de oprechtheid", zo merkt De Foer op.
Sint Nicolaas was de bisschop van Myra, in het huidige Turkije. Een Turkse eigenaar van een ijzerhandel vertelt De Foer dat het wel raar is om te zien hoe zijn verjaardag hier wordt gevierd. "Maar wat kan het mij schelen dat hij een kruis op zijn hoed draagt? Wij leven hier. En het is een kinderfeest, ik begrijp mensen niet die dan vervelend gaan doen over een godsdienstig teken".
Nadat Sinterklaas de winkel verlaat, roept de eigenaar hem na: "Drie snoepjes maar, Sinterklaas? Allez zeg, en gij komt nog wel uit Turkije, net als ik. Eigen volk eerst hé!" De omstanders kunnen er wel om lachen.
Afbeelding uit 'St. Nikolaas en zijn knecht' van Jan Schenkman. Koninklijke Bibliotheek
UDPATE 8 december - Vier op de vijf allochtone jongeren vindt dat Zwarte Piet mag blijven, al voelt één op de drie zich ongemakkelijk bij deze traditie, zo meldt Allochtonenweblog op basis van een nieuw onderzoek.
Nieuws uit Amsterdam ontvangen? Klik hier
|