Amsterdam is mooi, klein en schattig
27 augustus 2006 – Wie denkt dat Amsterdam
een wereldstad is, wordt door de reisgidsen uit de droom geholpen.
De stad is vooral mooi, klein en schattig. En tolerant - ondanks
een serie hardline burgemeesters en de moord op Theo van Gogh. Die
tolerantie kent natuurlijk wel grenzen: het is verboten
om op het fietspad te lopen.
Onlangs vroeg HP/De Tijd een aantal schrijvers van reisgidsen naar
hun mening over Amsterdam. Nieuws uit Amsterdam wilde ook wel eens
weten wat ze over de stad schrijven. We waren met name benieuwd
naar drie dingen: waarschuwen ze toeristen om niet op het fietspad
te lopen; in hoeverre schrijven ze ook over de buurten buiten het
centrum; en wat vinden ze van Amsterdam na de moord op Theo van
Gogh.
Verder waren we erg benieuwd naar de gids van Fodor’s, aangezien
uit het HP/De Tijd-artikel bleek dat auteur Nicole Chabot het een
beetje heeft gehad met Amsterdam. In de gids zelf is daar weinig
van te merken; die beschrijft de stad op een vrij neutrale manier
(al kan men het niet laten om in herinnering te roepen dat Albert
Camus de grachtengordel vergeleek met de cirkels van de hel). Logisch
dat men de stad niet afkraakt, zo zou je denken, want anders verkoop
je geen reisgidsen.
Maar wil Fodor’s zijn Amsterdamgids wel verkopen? Het boekje
is nergens te vinden: niet in serieuze boekwinkels, niet in de Bruna
aan de Leidsestraat, niet in de kitcherige toeristenwinkels. “Ik
ben bang dat dit zo’n beetje de enige Amsterdamgids is die
we niet verkopen”, zo zegt men bij Waterstone’s, waar
men inderdaad een indrukwekkende collectie heeft. Verkoopt Fodor’s
de gids soms alleen in het buitenland? Een mailtje aan de marketingafdeling
heeft vooralsnog geen reactie opgeleverd.
Wie denkt dat Amsterdam een wereldstad is, wordt door de Rough
Guide uit de droom geholpen. De stad is ‘verre van cosmopolitisch’,
zo stelt de gids. Er zijn weliswaar grote aantallen immigranten
uit Suriname, Indonesië, Marokko en Turkije, maar die zijn
min of meer onzichtbaar omdat ze bijna allemaal buiten het centrum
wonen en werken.
MODEONTWERPERS
“Er is in het centrum een etnische en sociale homogeniteit
die in tegenspraak lijkt met alles wat je misschien wel eens gehoord
hebt over integratie in Nederland”, aldus de Rough Guide.
Er zijn nog meer tegenstellingen: “terwijl Amsterdam beroemd
is vanwege zijn tolerantie voor allerlei soorten gedrag (zijn prostitutiebeleid
is ook wereldberoemd), zal je niet snel een preutsere en politiek
correctere grote stad vinden”.
Voor een deel zou dit te wijten zijn aan het beleid van een serie
hardline burgemeesters, die zich stilzwijgend hadden voorgenomen
om de stad te veranderen van een ‘ikoon van de tegencultuuur’
in een financieel en zakencentrum. Als onderdeel van dit beleid
zijn de kraakpanden in de binnenstad ontruimd en de coffeeshops
in het gareel gebracht.
TimeOut is het in grote lijnen wel mee eens met deze analyse, maar
wijst er tegelijk op dat het creatieve imago ook economische voordelen
oplevert, die worden uitgebuit in de I Amsterdam campagne. “Dus
geen zorgen: de stad is vooralsnog niet bereid om zijn rebelse status
op te geven”.
Fodor’s roept ook niet echt het beeld op van Amsterdam als
wereldstad, zo komen culinaire trends hier wat later op dan elders.
Ook voert de gids aan dat Nederlandse modeontwerpers internationaal
weliswaar ‘the hottest thing going’ zijn, maar dat hun
eigen landgenoten ze niet op waarde weten te schatten (“Van
Gogh had hetzelfde probleem” – we zullen maar aannemen
dat het hier over Vincent gaat).
FIETSMANDJES
Dit alles betekent natuurlijk niet dat de reisboekenschrijvers een
hekel hebben aan Amsterdam. Ze vinden de stad schattig en mooi.
“Zonder ook maar een enkel gebouw dat internationaal bekend
is, heeft ze een uiterlijk dat Parijs, Londen en zelfs Venetië
jaloers maakt”, aldus de Lonely Planet.
Fodor’s vindt de grootte van de stad niet belangrijk. “Hoewel
ze veel kleiner is dan Parijs of Rome, valt er even veel te beleven
als in steden die vijf keer zo groot zijn”. TimeOut vergelijkt
de afmetingen van de stad met die van een poppehuis.
Uiteraard zijn de gidsen onder de indruk van het aantal fietsen
– 540.000 volgens TimeOut, volgens Lonely Planet zelfs 600.000.
Fodor’s: “Je moet niet raar opkijken als je hele families
ziet fietsen, van peuters tot tachtigjarigen, met speciale stoeltjes
voor kleine kinderen en fietsmandjes voor honden”.
Toeristen kunnen flink wat ergernis oproepen door als een kip zonder
kop over fietspaden te lopen of te fietsen – vooral als ze
zich in groepen verplaatsen. In de meeste reisgidsen wordt hier
gelukkig enige aandacht aan besteed, al had het wel op een wat meer
prominente plek gemogen.
TOTAALPRODUCT
Fodor’s is het duidelijkst: “Als je slingert met je
fiets of regelmatig stopt om foto’s te maken, zorg dan dat
je uit de buurt blijft van de locals die deze paden gebruiken om
op tijd op hun werk en hun afspraken te komen. Het is ook verboten
om de fietspaden als voetpad te gebruiken”. Daar hebben we
verder niets aan toe te voegen.
Twee jaar geleden verordonneerde het Amsterdamse Toerisme en Congresbureau
dat de stadsdelen ontwikkeld moesten worden voor het toerisme. Dit
was nodig om de druk op het centrum te verlichten en voor ‘het
verder differentiëren van het toeristische totaalproduct Amsterdam’.
Het is natuurlijk mooi als toeristen wat meer te zien krijgen van
Amsterdam dan alleen grachten, tulpen en Zonnebloemen. Aan de andere
kant zouden Amsterdammers nog raar opkijken als de hele stad opeens
door toeristen overspoeld zou worden. Zo’n vaart zal het echter
niet lopen: de kans dat toeristen de Javastraat of het Mercatorplein
ontdekken lijkt vooralsnog niet zo groot.
Als de reisgidsen schrijven over Amsterdam, dan bedoelen ze vooral
de grachtengordel, de Jordaan, en de omgeving van het Museumplein
(foto). Vaak wordt de Pijp nog genoemd om een vleugje multicultureel
toe te voegen, en het Oostelijk Havengebied vanwege de architectuur.
De rest van de stad wordt al snel tot de ‘outer districts’
gerekend, waar je als toerist in principe niet zoveel te zoeken
hebt.
BEVOLKINGSGROEPEN
Oost heeft ondanks zijn ‘algemene gebrek aan aantrekkingskracht’
tenminste nog het Tropenmuseum, maar west heeft eigenlijk niets
te bieden, aldus de Rough Guide. De Lonely Planet sluit zich hierbij
aan. Voor wie perse naar Zuidoost wil, tipt TimeOut het Kwakoefestival.
Niets van dit alles in Fodor’s: deze gids concentreert zich
op de hotels, restaurants, winkels en toeristenattracties. Dat Amsterdam
ook nog gewoon een stad is, zou je bij het lezen van de gids zomaar
over het hoofd kunnen zien. Dit verklaart waarschijnlijk ook dat
gids, die drie maanden geleden verscheen, niets meldt over de moord
op filmer Theo van Gogh, op 2 november 2004.
De andere gidsen gaan wel serieus in op recente ontwikkelingen
in multicultureel Amsterdam. TimeOut geeft een beknopt overzicht
van de incidenten van de afgelopen jaren: rellen in Amsterdam West;
Marokkaan met mes door agent doodgeschoten op het Mercatorplein;
pesterijen in de Diamantbuurt en natuurlijk de moord op Van Gogh.
“Maar”, zo voegt de gids toe, “ondanks de huidige
problemen leven de meer dan 170 nationaliteiten waaruit de 740.000
inwoners bestaan het grootste deel van de tijd gelukkig met elkaar
samen”.
De Rough Guide (verschenen in juli 2005) voorspelt dat het de minister
president nog moeite zal kosten om de spanningen tussen bevolkingsgroepen
in toom te houden. De Lonely Planet maakt zich ook enige zorgen,
maar blijft optimistisch: “We gokken erop dat de tolerantie,
Amsterdam’s belangrijkste bijdrage aan de wereld, op de lange
termijn de tegenslagen zal overwinnen”.
Tenslotte nog enkele wetenswaardigheden:
• Amsterdammers zijn een beetje in zichzelf gekeerd, vindt
de Rough Guide. “Praat met Amsterdammers over bezoekjes aan
andere delen van hun land, en er is een goede kans dat ze je verbijsterd
aankijken. Negeer ze”.
• Reisgidsschrijvers zijn gek op onze politie. Rough Guide
noemt ze een ‘laid back bunch’, Fodor’s vindt
ze ‘cute and cuddly’.
• Amsterdammers klagen graag (TimeOut), bijvoorbeeld over
de spoorwegen. Nergens voor nodig: “De rijtuigen zijn modern
en schoon, en hoewel veel Nederlanders klagen over vertragingen,
rijden de treinen gewoonlijk exact op tijd” (Fodor’s).
• TimeOut heeft het meest zijn best gedaan op de handige zinnetjesrubriek.
Lezers leren onder meer de uitdrukking ‘Ik denk dat ik teveel
spacecake heb opgegeten’. Onder het kopje scheldwoorden staat
de uitdrukking ‘volgescheten palingvel’ – blijkbaar
wordt dit gezegd tegen magere personen.
• Fodor’s helpt met de uitspraak. Vahr
iss de veh-seh? Ook handig: Hoo-vehl
kohst deet? Het ees teh dour!
Fodor’s Amsterdam (tweede editie). Geschreven door Nicole
Chabot, Steve Korver, Margaret Kelly en Kim Renfrew. Verschenen
in mei 2006.
Lonely Planet Amsterdam City Guide (vijfde editie). Geschreven door
Andrew Bender. Verschenen in maart 2006.
The Rough Guide to Amsterdam (achtste editie). Geschreven door Martin
Dunford en Phil Lee. Verschenen in juli 2005.
TimeOut Amsterdam (negende editie). Geschreven door Steve Korver
e.a. Verschenen in juli 2005.
Zie ook: Auteurs reisgidsen
houden van Amsterdam
Nieuws uit Amsterdam ontvangen? Klik
hier
|