Rivaterrein: strijdbijl begraven
18 februari 2006– Dinsdag 28 februari
komen minister Donner en wethouder Stadig in de Baarsjes het startschot
geven voor de bouw van de nieuwe Westermoskee, op het terrein waar
vroeger de Rivagarage stond. Hiermee komt een eind aan bijna vijftien
jaar conflicten, waarbij het stadsdeel serieus van plan is geweest
om de ME in te zetten.
Begin jaren negentig liet de Turkse islamitische organisatie Milli
Görüs haar oog vallen op het Rivaterrein. Ze kampte met
het jaarlijks terugkerende probleem om een ruimte te vinden om de
Ramadan te vieren, en bovendien zocht ze een plek om activiteiten
voor jongeren te organiseren.
Al snel vond ze stadsdeelvoorzitter Freek Salm tegenover zich.
Hij wilde de lokatie gebruiken om dure woningen te bouwen, zodat
de buurt een diverser karakter zou krijgen. Daarnaast waarschuwde
hij voor het ontstaan van een ‘Turks bolwerk’. Zoals
hij het later zou zeggen: “als het fout zou gaan, door de
positie van minderheden in dit land, dan wordt dat een bolwerk van
fundamentalisten en moeten we daar dus de extremisten bestrijden”.
Milli Görüs staat vooral in Duitsland bekend als een
reactionaire organisatie. In Nederland presenteert ze zich juist
als organisatie die bruggen wil slaan en de integratie wil stimuleren.
Tegenstanders bestempelen haar als wolf in schaapskleren, maar de
veiligheidsdienst heeft hier nooit aanwijzingen voor gevonden.
POLITIEASSISTENTIE
In 1994 wilde Milli Görüs het Rivaterrein gebruiken voor
de Ramadan, maar het stadsdeel weigerde hiermee in te stemmen. Voorman
Üzeyir Kabaktepe reageerde destijds in het Nieuws van de Dag:
door de weigering van Salm “zijn we gedoemd ons geloof op
straat te vieren. Uit protest doen we dat maar op de stoep van het
stadsdeelkantoor”.
Inderdaad verzamelden zich driehonderd Turkse mannen op het Mercatorplein,
om vervolgens naar het stadsdeelkantoor te trekken en daar het gebed
te verrichten. Kort daarna nam de organisatie een magazijn op het
Rivaterrein in gebruik.
Het stadsdeel vroeg om politieassistentie om het gebouw te ontruimen.
Commissaris Visser zag de boel escaleren, en besloot daar niet aan
mee te werken. “Ik heb meteen spontaan gezegd, dat kan je
schudden, dat doen we niet. Het gaat over een bestemmingsplan, dat
is een papieren ding”. De commissaris voelde er niets voor
om de relatie met de buurt daarvoor op het spel te zetten.
Ondertussen probeerde het stadsdeel de Milli Görüs-aanhang
en de overige bewoners tegen elkaar uit te spelen. Na afloop van
een inspraakbijeenkomst merkte een stadsdeelbestuurder op dat het
jammer was “dat die mensen het achterste van hun tong niet
lieten zien”. “Kennelijk kost het hem moeite te geloven
dat de plannen van de Turken geen massaal buurtverzet oproepen”,
zo concludeerde Het Parool.
IRONIE
Milli Görüs slaagde er wel in zijn achterban te mobiliseren.
Duizenden mensen deden mee aan een tweetal demonstraties. Daarnaast
werden ruim zestienhonderd handtekeningen verzameld en kwamen aanhangers
massaal naar inspraakbijeenkomsten.
Maar ondertussen kwam ook de bemiddeling op gang. Met name allerlei
PvdA-ers begonnen aan alle kanten te duwen en te trekken aan het
conflict. Uiteindelijk lukte het om een compromis te bereiken waar
alle betrokkenen zonder al te veel gezichtsverlies mee akkoord konden
gaan.
De ironie is dat de buurtbewoners zich in een later stadium wel
tegen de nieuwe moskee gingen verzetten, omdat deze in hun ogen
te grootschalig wordt. Dubbel ironisch is dat het verzet werd geleid
door Marie-Louise Boel, die zelf eerder als stadsdeelbestuurder
bij het conflict betrokken was.
Ook het conflict met de bewoners is met praten, compromissen en
een schadevergoeding voor de overlast grotendeels opgelost. Over
het laatste conflictpunt – de hoogte van de minaret –
heeft een onafhankelijke commissie onlangs de knoop doorgehakt.
Eindelijk kan de bouw starten. Hiermee ontstaat een bijzondere invulling
van een bijzondere plek, zoals de commissie het formuleerde.
Bron: Flip Lindo (1999), Heilige wijsheid in Amsterdam: Ayasofia,
stadsdeel De Baarsjes en de strijd om het Riva-terrein. Het
Spinhuis.
|